Χρειαζόμαστε σχέδιο δράσης και όχι φθηνά στερεότυπα που
ενισχύουν την γκετοποίηση!
του
Αντιπεριφερειάρχη
Δυτικής Αττικής
Γιάννη
Βασιλείου
Το θέμα της συμβίωσης με τις κοινότητες και τους
πληθυσμούς τσιγγάνων/Ρομά στη Δυτική Αττική είναι γνωστό ότι για πολλούς και
διάφορους λόγους ταλανίζει τους κατοίκους της περιοχής και τους Δήμους. Από την
πρώτη στιγμή ανάληψης των καθηκόντων μας θέσαμε τις βάσεις για μια συστηματική
εργασία στο εν λόγω θέμα, ενταγμένη στη γενικότερη περιφερειακή στρατηγική για
την κοινωνική ένταξη των τσιγγάνων ενάντια σε
επιφανειακές και στερεοτυπικές προσεγγίσεις, ακόμα και σε σκόπιμη
παραπληροφόρηση επί των θεμάτων Ρομά.
Ένα θέμα που αφορά σχεδόν 30.000 τσιγγάνους
(εδραιοποιημένοι και εποχικά μετακινούμενοι, εκτίμηση Δήμων και φορέων) σε
συνόλου πληθυσμού 160.000 και ένα πολύ μεγάλο μέρος του συνολικού πληθυσμού που
κατοικεί στις ίδιες γειτονιές ή σε όμορες περιοχές με αυτές των τσιγγάνων,
απαιτεί σοβαρή πολιτική
παρέμβαση που στηρίζεται σε ανάλυση της υφιστάμενης
κατάστασης, χαρτογράφηση του θεσμικού πλαισίου, κατάδειξη των κρίσιμων
ζητημάτων, διαμόρφωση των στρατηγικών στόχων και κατάρτιση ενός επιχειρησιακού
προγράμματος με συγκεκριμένα έργα και δράσεις. Αυτό έχουμε ξεκινήσει
συστηματικά να κάνουμε στην Αντιπεριφέρεια με πολύ απτά πρώτα δείγματα και
αποτελέσματα.
Η υφιστάμενη κατάσταση…
Στη Δυτική Αττική, η συμβίωση με τους πληθυσμούς
Ρομά βαρύνεται είτε από αδράνεια είτε από εσφαλμένη μονοσήμαντη ενασχόληση με
το ζήτημα της παραβατικότητας και της συλλήβδην στοχοποίησης των τσιγγάνων ως
των κακών διαβόλων της περιοχής. Κάπως έτσι διαμορφώθηκε ένας ιδιότυπος
πολιτικός, κοινωνικός και χωροταξικός αποκλεισμός (γκετοποίηση) πληθυσμών
τσιγγάνων σε Δήμους της περιοχής με μόνη ίσως επαφή την εκλογική/πελατειακή
συναλλαγή, έτσι όπως έχει επίσημα καταγγελθεί και από τους ίδιους τους
τσιγγάνους αλλά και από πολιτικούς φορείς της περιοχής. Η όλη κατάσταση
περιπλέκεται ακόμα περισσότερο από τη διαιώνιση του στερεοτύπου του νομάδα
καταπατητή τσιγγάνου, όταν η πλειοψηφία των τσιγγάνων διαθέτει νόμιμους τίτλους
ιδιοκτησίας οικοπέδων, σύμφωνα με διαθέσιμες έρευνες (απογραφικές και
δειγματοληπτκές). Οι ελάχιστες κοινωνικές παρεμβάσεις για την επίτευξη
αρμονικής συμβίωσης και αναβάθμισης του επιπέδου ζωής των τσιγγάνων αφορούσαν
είτε τα Κέντρα Στήριξης (πρώην Ιατροκοινωνικά Κέντρα) είτε την υποβοήθηση της
σχολικής ένταξης (με προγράμματα των Πανεπιστημίων, κάποιων ΜΚΟ και τελευταία
της Ιεράς Μητρόπολης Ιλίου). Τα περισσότερα προγράμματα δεν θα είχαν υλοποιηθεί
πιθανότητα χωρίς την ευρωπαϊκή συγχρηματοδότηση ενώ απολάμβαναν περιορισμένη
αναγνωρισιμότητα στις τοπικές κοινωνίες και αδιάφορο έως και αρνητικό κλίμα σε
κάποιες περιπτώσεις. Απουσίαζε και απουσιάζει μια οριζόντια διάχυση των θεμάτων
των τσιγγάνων σε άλλες τοπικές πολιτικές και δράσεις (πχ. πολιτισμός, πολιτική
συμμετοχή, πρόσβαση στις υπηρεσίες), ενώ και εντός των κοινοτήτων των τσιγγάνων
υπάρχουν πολύ μεγαλύτερες διαφωνίες και διαφοροποιήσεις συγκριτικά με άλλες
περιοχές της χώρας.
Την ίδια στιγμή, συγκεκριμένες περιοχές της
Δυτικής Αττικής στα Άνω Λιόσια, το Ζεφύρι, τον Ασπρόπυργο και τα Μέγαρα,
βιώνουν καθημερινά έλλειψη ασφάλειας λόγω της δράσης και παραβατικών τσιγγάνων
ή κοινωνικά εντελώς αποξενωμένων τσιγγάνων, κατάσταση που αντανακλά σε μεγάλο
βαθμό την ύπαρξη γκετοποιημένων πολεοδομικών τετραγώνων ή ακόμα και
πολεοδομικών ενοτήτων. Η μονοσήμαντη κατάδειξη της αστυνομικής όψης του
προβλήματος όχι μόνο δεν βελτίωσε τις συνθήκες διαβίωσης σε αυτές τις περιοχές
αλλά εμπέδωσε το χαρακτήρα τους ως γκέτο, «εγκλωβίζοντας» και αναστέλλοντας την
εφαρμογή πολιτικών και κοινωνικών παρεμβάσεων υπό το βάρος του φόβου του
γκέτο. Όταν η ίδια η Αστυνομία
επισημαίνει τον βαθύ κοινωνικό χαρακτήρα των προβλημάτων, κάποιοι σφυρίζουν
αδιάφορα ή κάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν.
….απαιτεί κινητοποίηση θεσμών και πόρων…
Η Αντιπεριφέρεια Δυτικής Αττικής διακρίνοντας το
ατελέσφορο της μονοσήμαντης κατάδειξης της αστυνομικής όψης των προβλημάτων
(άλλωστε αυτή εμπίπτει στην αρμοδιότητα της Ελληνικής Αστυνομίας και του Υπ.
Προστασίας του Πολίτη), κινητοποίησε όλες τις διαθέσιμες δυνάμεις και τα
εργαλεία που διαθέτει έτσι ώστε να μειωθεί ο πολιτικός, κοινωνικός και
χωροταξικός αποκλεισμός των τσιγγάνων με απώτερο σκοπό την ενίσχυση της
ποιότητας ζωής στις εν λόγω περιοχές με απτά οφέλη όχι μόνο για τους ίδιους
τους τσιγγάνους αλλά και την ευρύτερη κοινότητα.
Στο πεδίο του πολιτικού αποκλεισμού, η
Αντιπεριφέρεια προχώρησε στην λειτουργία ενός σώματος διαβούλευσης (forum) με τη συμμετοχή των Δήμων, των εκπροσώπων
συλλόγων τσιγγάνων, διαμεσολαβητών τσιγγάνων, και κατά περίπτωση συμμετοχή
δημοσίων και ερευνητικών φορέων. Σε αυτό το πλαίσιο, οι εκπρόσωποι συλλόγων
τσιγγάνων αλλά και διαμεσολαβητές τσιγγάνοι (εκπαιδευμένοι από την Ευρωπαϊκή
Επιτροπή, το Συμβούλιο της Ευρώπης και ελληνικά πανεπιστήμια) συμμετέχουν στις
συζητήσεις και ενισχύουν τις γέφυρες επικοινωνίας και συνεργασίας για την
προώθηση βιώσιμων προσεγγίσεων στα τοπικά προβλήματα.
Στο πεδίο του κοινωνικού αποκλεισμού, η
Αντιπεριφέρεια Δυτικής Αττικής στήριξε τη λειτουργία των Κέντρων Στήριξης των
Ρομά, ενίσχυσε την παρουσία των Ρομά σε πολιτιστικές δράσεις, βοήθησε την
ένταξή τους σε δράσεις αλληλεγγύης, διαμόρφωσε πλαίσιο συνεργασίας με συγκεκριμένες
δημόσιες αρχές (Πυροσβεστική Υπηρεσία), διευκόλυνε την πρόσβαση σε κοινωνικά
προγράμματα και την ανάγκη νόμιμης πρόσβασης σε αγαθά, όπως το ηλεκτρικό ρεύμα,
ενίσχυσε την ανάγκη διεύρυνσης των προγραμμάτων σχολικής ένταξης και
ενδυνάμωσης των συλλόγων τσιγγάνων μέσω της εγγραφής στο μητρώο μη
κερδοσκοπικών οργανισμών κοινωνικής φροντίδας. Επίσης, κατέβαλε προσπάθεια και
κατάφερε την αποκατάσταση δρομολογίων μεταφοράς μαθητών και σε κάποιες περιοχές
όπου εξυπηρετούντο σε μεγάλο βαθμό παιδιά Ρομά, ενισχύοντας έτσι τις
προσπάθειες σχολικής ένταξης.
Ολοκληρώθηκε η Περιφερειακή Στρατηγική για την
κοινωνική ένταξη των τσιγγάνων στην Περιφέρεια Αττικής με πρόβλεψη δράσεων για
την πρόσβαση στην υγεία, την πρόνοια, το εκπαιδευτικό σύστημα, την απασχόληση
και την κατάρτιση προκειμένου να υλοποιηθούν συγκεκριμένες δράσεις μέσω του ΠΕΠ
Αττικής 2014-2020.
Εντάχθηκαν στο Πρόγραμμα Εκτελεστέων Έργων της Περιφέρειας Αττικής
2015, δράσεις που αφορούν τις κοινότητες Ρομά στα Μέγαρα και το Ζεφύρι και
περιλαμβάνουν δράσεις, όπως την κοινωνική έρευνα- απογραφή, την αναβάθμιση
δεξιοτήτων και τη διευκόλυνση πρόσβασης σε επιμορφωτικές και πολιτισμικές
δράσεις. Για το σύνολο των Ρομά στη Δυτική Αττική, δρομολογήθηκε η λειτουργία
Γραφείου Στήριξης και Παρατηρητηρίου. Όλα τα παραπάνω εντάσσονται στο
Στρατηγικό Σχέδιο ΔΥΤΙΚΗ ΑΤΤΙΚΗ 2020+ και αποτελούν επιμέρους δράσεις και
εργαλεία για να προχωρήσουμε μπροστά με βελτίωση της ποιότητας ζωής μας,
υπερβαίνοντας το μέχρι εχθές μοντέλο της αδράνειας υπό το μανδύα της
αστυνομικής όψης των θεμάτων.
Η ύπαρξη, ωστόσο, οργανωμένης εγκληματικότητας σε
γκετοποιημένες γειτονιές του Ζεφυρίου, των Άνω Λιοσίων, του Ασπρόπυργου και των
Μεγάρων απαιτεί την κατάρτιση και εφαρμογή ενός επιχειρησιακού προγράμματος
δράσης από το Υπ. Προστασίας του Πολίτη με συνοδευτικά κοινωνικά και
πολεοδομικά μέτρα για την από-γκετοποίηση των εν λόγω περιοχών, πράγμα που
απαιτεί συνεργασία με τους Δήμους, τις ίδιες τις κοινότητες Ρομά, λοιπά
Υπουργεία και δημόσιους φορείς.
Στο πεδίο του χωροταξικού αποκλεισμού, εκτός
της πολεοδομικής τακτοποίησης περιοχών και την αναβάθμιση γειτονιών, απαιτείται
η εκ νέου κατάρτιση ενός ολοκληρωμένου προγράμματος στεγαστικής αποκατάστασης,
λαμβάνοντας υπόψη τα θετικά και τα αρνητικά από προηγούμενες παρεμβάσεις (πχ.
οργανωμένη κοινωνική κατοικία, στεγαστικά δάνεια). Πολύ σημαντικό είναι επίσης
το θέμα των μετακινούμενων τσιγγάνων και των εξευτελιστικών συνθηκών διαβίωσης
σε αμιγείς καταυλισμούς στον Ασπρόπυργο ή σε μικτούς καταυλισμούς στα Μέγαρα,
στα Άνω Λιόσια και στο Ζεφύρι. Η συζήτηση για έναν οργανωμένο χώρο
προσωρινής διαβίωσης τσιγγάνων μέχρι την οριστική αποκατάστασή τους πρέπει
να γίνει οργανωμένα στις περιοχές μας με όσο το δυνατόν καλύτερη τεκμηρίωση για
τα δεδομένα (για αυτό άλλωστε απαιτούνται κοινωνικές έρευνες- απογραφές) με την
υποστήριξη ανάλογων πολιτικών από τα Υπουργεία Εσωτερικών και Εργασίας, Κοιν.
Ασφάλισης και Κοιν. Αλληλεγγύης. Η οργάνωση ενός τέτοιου χώρου στη Δυτική
Αττική πρέπει να συνοδευτεί με την ύπαρξη διασφαλιστικών μέτρων για την
αποκατάσταση των χώρων που τώρα διαμένουν οι μετακινούμενοι ή άστεγοι τσιγγάνοι
και την εξασφάλιση ασφαλούς λειτουργίας του. Ακόμα, η προώθηση και υλοποίηση
προτάσεων Ολοκληρωμένων Χωρικών Επενδύσεων σε περιοχές της Δυτικής Αττικής
μπορούν να συμβάλουν σε μεγάλο βαθμό στην από-γκετοποίηση λόγω του
ολοκληρωμένου χαρακτήρα τους. Τέλος, η εφαρμογή του νέου μοντέλου διαχείρισης
των απορριμμάτων αναμένεται να συμβάλει έμμεσα και στην κανονικοποίηση
δραστηριοτήτων συλλογής ανακυκλώσιμων υλικών από τους Ρομά και την αποφυγή
επιβλαβών για τη δημόσια υγεία και ασφάλεια πρακτικών.
…Γνωρίζουμε ότι ο δρόμος είναι μακρύς αλλά
επιτέλους υπάρχει ένας άλλος δρόμος…
Κάπως έτσι προσπαθούμε με αξίες και όραμα για τη
Δυτική Αττική να δρομολογήσουμε δράσεις και ενέργειες αλλά και ένα συνολικό
πλαίσιο προσέγγισης των ζητημάτων που σχετίζονται με τους τσιγγάνους στην
περιοχή μας, μακριά από στερεότυπα, παλαιοκομματικές και πελατειακές
προσεγγίσεις, αντέχοντας ακόμα και σε φθηνές, σχεδόν συκοφαντικές, επιθέσεις
εναντίον μας. Γνωρίζουμε ότι ο δρόμος είναι μακρύς αλλά επιτέλους υπάρχει
ένας δρόμος. Σε αυτή την προσπάθεια, συνεργαζόμαστε με τους Δήμους, τις
δημόσιες αρχές και υπηρεσίες, τους
ερευνητικούς και πανεπιστημιακούς φορείς όσους από τους συλλόγους Ρομά θέλουν
και μπορούν, την Ένωση Διαμεσολαβητών Ρομά, καθώς και με κάθε ενδιαφερόμενη
συλλογικότητα πολιτών.
…η κοινωνική βιωσιμότητα των περιοχών μας
ενισχύεται με την κοινωνική ένταξη των τσιγγάνων ή την αρμονική κοινωνική
συμβίωση με τους τσιγγάνους…
Αποτρέψαμε την εξοργιστικά αναποτελεσματική και αξιακά
καταδικαστέα μετεγκατάσταση των τσιγγάνων Χαλανδρίου στα Μέγαρα, αποτρέψαμε
δηλαδή τη δημιουργία ενός νέο γκέτο στη Δυτική Αττική, επικαλούμενοι και
προασπιζόμενοι όμως την κοινωνική βιωσιμότητα των περιοχών μας και τα κοινωνικά
δικαιώματα των τσιγγάνων. Αυτές οι δυο επιδιώξεις αλληλοϋποστηρίζονται και
δεν αντιστρατεύεται η μία την άλλη. Αυτή είναι η αλήθεια που ναι μεν
επιφανειακά υποστηρίζουν πολλοί και πολλές στη Δυτική Αττική αλλά στην πράξη
την υπονομεύουν, επικαλούμενοι ακόμα και την ανάγκη των κατοίκων να πάρουν τα
όπλα στα χέρια τους!
….και δεν θυσιάζουμε- για χάρη πρόσκαιρων
εντυπώσεων- το μέλλον της ποιότητας ζωής των κατοίκων της Δυτικής Αττικής
Στην μέχρι τώρα θητεία μας, κινητοποιήσαμε όλες
τις διαθέσιμες δυνάμεις της Περιφέρειας για το σκοπό αυτό (υγειονομικές αρχές,
κοινωνικές υπηρεσίες, υπηρεσίες αναπτυξιακού προγραμματισμού, περιβαλλοντικές
και λοιπές ελεγκτικές υπηρεσίες), θέσαμε σε στήριξη των Δήμων τους ίδιους τους
συνεργάτες μας στην Αντιπεριφέρεια και δουλεύουμε πλέον σε ένα πλαίσιο
συνεργασίας για την κοινωνική ένταξη των τσιγγάνων ή την αρμονική συμβίωση με τους τσιγγάνους που
πατάει σε γερές αξιακές βάσεις, αναγνωρίζει τα προβλήματα και τις εμπειρίες των
κατοίκων συγκεκριμένων γειτονιών αλλά δεν θυσιάζει- για χάρη πρόσκαιρων εντυπώσεων-
το μέλλον της ποιότητας ζωής των κατοίκων της Δυτικής Αττικής. Δεν
χαϊδεύουμε και δεν θα χαϊδέψουμε τις φθηνές αλλά επιζήμιες προσεγγίσεις για
τους τσιγγάνους, αυτές τις προσεγγίσεις που έχουν εγκλωβίσει τη Δυτική Αττική
και έχουν ουσιαστικά ενισχύσει τις δυνάμεις της γκετοποίησης.
Οι μάσκες έχουν πέσει, οι παροικούντες την
Ιερουσαλήμ γνωρίζουν ποιοι δουλεύουν ενάντια στη γκετοποίηση και ποιοι
συμβάλλουν στη διαιώνιση και ενίσχυση της γκετοποίησης. Με όραμα, στρατηγική
και πολύπλευρες συνεργασίες, υλοποιούμε βήμα-βήμα ένα σχέδιο δράσης στη Δυτική
Αττική σε όφελος της ποιότητας ζωής όλων των κατοίκων.
0 Σχόλια