Με επιστολή της στον Αδ. Γεωργιάδη η επίτροπος Ελίζα Φερέιρα ζητεί διευκρινίσεις για τις επενδύσεις που αφορούν τα της αγοράς εξοπλισμού και παγώνει ως τότε την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση ● Στην Αττική ο σχετικός διαγωνισμός προέβλεπε την προμήθεια έως 180 τέτοιων «σπιτιών» αντί του ποσού των 66,6 εκατ. ευρώ ● Από τις Βρυξέλλες αφήνονται υπόνοιες για το ενδεχόμενο μελλοντικής εμπλοκής της OLAF.
Στον «πάγο» με τον πλέον επίσημο τρόπο βάζει η Κομισιόν ευρωπαϊκούς πόρους για την αγορά εξοπλισμού ανακύκλωσης που προωθείται στην ελληνική Αυτοδιοίκηση. Με μια επιστολή από την οποία αναδύεται δυσαρέσκεια έως και εκνευρισμός από την Ευρωπαϊκή Ενωση προς τις ελληνικές αρχές, η επίτροπος για τη Συνοχή και τις Μεταρρυθμίσεις, Ελίζα Φερέιρα, ενημερώνει τον Ελληνα υπουργό Ανάπτυξης, Αδ. Γεωργιάδη, ότι η Κομισιόν απαιτεί διευκρινίσεις γύρω από τις επενδύσεις που αφορούν τα «σπίτια ανακύκλωσης» («recycling houses») και, μέχρι αυτές να παρασχεθούν, η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση αποσύρεται.
Η επιστολή της κ. Φερέιρα υπεγράφη ηλεκτρονικά στις 8 Μαρτίου 2023 και αποτελεί απάντηση σε προηγούμενη επιστολή, υπογεγραμμένη από τον κ. Γεωργιάδη, στις 10 Φεβρουαρίου 2023. Οπως προκύπτει από την αλληλογραφία, ο Ελληνας υπουργός περιέγραφε στις ευρωπαϊκές αρχές λεπτομέρειες σχετικά με τα «σπιτάκια ανακύκλωσης», που τα προμηθεύονται οι ελληνικοί ΟΤΑ με ευρωπαϊκούς πόρους, μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Υποδομές, Μεταφορές, Περιβάλλον & Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΥΜΕΠΕΡΑΑ) 2014-2020.
Είχε υπάρξει προηγούμενη αλληλογραφία για τον συγκεκριμένο εξοπλισμό ανακύκλωσης μεταξύ ευρωπαϊκών και ελληνικών υπηρεσιών, τον Οκτώβριο του 2022 και τον Ιανουάριο του 2023, μέχρι που ο κ. Γεωργιάδης απευθύνθηκε στην ίδια την επίτροπο, περιγράφουν πηγές της Κομισιόν, κατόπιν ερωτημάτων της «Εφ.Συν.».
Στην τελική απάντησή της προς τον υπουργό Ανάπτυξης, η κ. Φερέιρα ήταν ξεκάθαρη: Μέχρι οι ελληνικές αρχές να αξιολογήσουν την αποτελεσματικότητα και την αναλογία κόστους/απόδοσης των «σπιτιών ανακύκλωσης» και επομένως να διευθετηθεί οριστικά το ζήτημα, «…το καλύτερο βήμα είναι να αποσύρουμε τις σχετικές δαπάνες από τις αποζημιώσεις και να μην τις συμπεριλάβουμε σε επόμενες αξιώσεις πληρωμής».
Προφανείς αιχμές
«Εχω ζητήσει από τις υπηρεσίες μου να ενημερώσουν τους ομολόγους μου στην ελληνική διοίκηση για περαιτέρω ενέργειες που είναι απαραίτητες για τη διευθέτηση αυτού του ζητήματος, με σκοπό να διασφαλιστεί ότι η χρηματοδότηση της Ε.Ε. εφαρμόζεται ανά πάσα στιγμή με στρατηγικό, αποτελεσματικό και οικονομικά αποδοτικό τρόπο», καταλήγει -με προφανείς αιχμές προς την ελληνική κυβέρνηση- η επιστολή της Ευρωπαίας επιτρόπου.
Η αναφορά στα «σπίτια ανακύκλωσης» παραπέμπει ευθέως στην «Ανταποδοτική Ανακύκλωση Α.Ε.» -πρόκειται για το σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης ανακυκλώσιμων απορριμμάτων στα «σπιτάκια», του οποίου οι καταναλωτές μπορούν να αφήνουν συσκευασίες μιας χρήσης (π.χ. πλαστικά μπουκάλια, αλουμινένια κουτάκια), εισπράττοντας αντίτιμο μέσω κουπονιών αξίας 0,03 ευρώ ανά συσκευασία.
Στην Αττική, η προμήθεια τέτοιων σπιτιών ανακύκλωσης γίνεται μέσω του -ελεγχόμενου από τον περιφερειάρχη Αττικής, Γ. Πατούλη- φορέα διαχείρισης απορριμμάτων της πολυπληθέστερης περιφέρειας της χώρας (ΕΔΣΝΑ: Ειδικός Διαβαθμιδικός Σύνδεσμος Νομού Αττικής) και διανέμονται στους δήμους.
Ο διαγωνισμός-μαμούθ που είχε υλοποιήσει ο ΕΔΣΝΑ το 2020 προέβλεπε –μεταξύ άλλων εξοπλισμών ανακύκλωσης- την προμήθεια έως 180 (90+90) τέτοιων σπιτιών, με τελικό κόστος (συμπεριλαμβανομένου δικαιώματος προαίρεσης και ΦΠΑ) τα 66.625.000 ευρώ, που μεταφράζεται σε κόστος 372.000 ευρώ/σπιτάκι.
Ανάδοχος και μοναδικός μειοδότης με έγκυρη προσφορά ήταν η «ΤΕΧΑΝ ΑΒΕΕ» που κατασκευάζει αυτά τα σπιτάκια. Οι συνολικές προμήθειες εξοπλισμού του διαγωνισμού του ΕΔΣΝΑ (συνολικού κόστους 219 εκατ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένου δικαιώματος προαίρεσης και ΦΠΑ) εντάχθηκαν στο ΥΜΕΠΕΡΑΑ, εφόσον είχαν προκύψει μειοδότες.
Εθνικοί πόροι
Πηγές του ΕΔΣΝΑ, επικαλούμενες στοιχεία από το λογιστήριο του Συνδέσμου μέχρι τα μέσα Μαρτίου, ανέφεραν στην «Εφ.Συν.» ότι έχουν παραληφθεί 44 σπιτάκια και έχουν πληρωθεί τα 41 –ποσότητα που ισοδυναμεί με κόστος κατά τι μεγαλύτερο των 15 εκατ. ευρώ.
Πηγές από τον κλάδο της διαχείρισης απορριμμάτων, που έχουν μάλιστα γνώση της επιστολής της κ. Φερέιρα, επισημαίνουν το ενδεχόμενο, μετά την αντίδραση της Κομισιόν, να αντικατασταθούν οι ευρωπαϊκοί πόροι με εθνικούς πόρους, σημειώνοντας ότι οι συμβάσεις που έχει υπογράψει το ελληνικό Δημόσιο για την προμήθεια των σπιτιών είναι νόμιμες και δεν μπορούν να αθετηθούν.
Τι θα συμβεί σε μια τέτοια περίπτωση; Θα αντικατασταθούν οι πόροι του ΥΜΕΠΕΡΑΑ από πόρους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ); Θα αναγκαστούν οι ΟΤΑ ή Σύνδεσμοι των ΟΤΑ (όπως ο ΕΔΣΝΑ) να καλύψουν τις προμήθειες από τους δικούς τους πόρους, επιβαρύνοντας –κατ’ επέκταση– τους προϋπολογισμούς των δημοτών; Ανάλογες –και πολλές άλλες διευκρινιστικές– ερωτήσεις απηύθυνε η «Εφ.Συν.» στο υπουργείο Ανάπτυξης, χωρίς να λάβει απαντήσεις.
Το σχόλιο κύκλων του υπουργείου σε 9 πολύ συγκεκριμένα ερωτήματα της «Εφ.Συν.» για την επιστολή της κ. Φερέιρα ήταν το εξής και μόνο:
«Η αλληλογραφία μεταξύ του υπουργού κ. Γεωργιάδη και της επιτρόπου αποτελεί συνέχεια αλληλογραφίας που απεστάλη από υπηρεσιακά στελέχη της Ε.Ε. και αφορά το ΣΔΙΤ Πελοποννήσου. Σε καμία περίπτωση δεν έχει τεθεί θέμα απόσυρσης της χρηματοδότησης από την πλευρά της Ε.Ε., καθώς ήδη εκ των 464,2 εκατ. ευρώ που έχουν διατεθεί για δράσεις απορριμμάτων, ποσό 203 εκατ. ευρώ έχει ήδη επιστραφεί από την Ε.Ε. προς την Ελλάδα. Επιπλέον, σημειώνεται ότι ο αναφερόμενος τρόπος ανακύκλωσης είναι σύμφωνος με τον Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) και αναφέρεται ρητά σε αυτόν, ενώ η ελληνική πλευρά έχει ήδη προβεί στην πρόσληψη συμβούλου που θα εκτιμήσει τη σχέση κόστους-οφέλους της διαδικασίας ανακύκλωσης μέσα από τα “σπιτάκια”».
Υπόνοιες από τις Βρυξέλλες
Σημειώνεται ότι η κ. Φερέιρα στην επιστολή αναφέρεται αποκλειστικά και μόνο στα «σπιτάκια ανακύκλωσης» και όχι σε κάποιον ευρύτερο σχεδιασμό διαχείρισης αποβλήτων. Μάλιστα, πηγές της Κομισιόν που απάντησαν σε διευκρινιστικές ερωτήσεις της «Εφ.Συν.» αποσαφήνισαν ότι η αλληλογραφία για τα «σπιτάκια ανακύκλωσης» αφορά περιοχές της Αττικής, της Κρήτης και της Πελοποννήσου.
Οσον αφορά την απόσυρση πόρων που -κατά το υπουργείο- «δεν έχει τεθεί», η επιστολή της κ. Φερέιρα είναι ξεκάθαρη (βλ. έγγραφο). Σημειώνεται ακόμα ότι, τη στιγμή που το υπουργείο Ανάπτυξης περί άλλα τυρβάζει, πηγές των Βρυξελλών σπεύδουν να αφήσουν υπόνοιες ακόμα και για το ενδεχόμενο μελλοντικής εμπλοκής της OLAF, εάν προκύψουν συγκεκριμένες υποψίες απάτης.
Υπενθυμίζεται ότι το όνομα της «Ανταποδοτικής» είχε εμφανιστεί και σε υποκλαπείσες συνομιλίες μεταξύ κυβερνητικών στελεχών, συγκεκριμένα του γενικού γραμματέα Αποβλήτων, Μ. Γραφάκου, και του (πρώην υπουργού Περιβάλλοντος) Κ. Χατζηδάκη.
Σε συνομιλία που είχε αποκαλύψει η εφημερίδα «Documento» και φέρεται να είχε γίνει στις 21/11/2020, ο κ. Γραφάκος εμφανίζεται να λέει ότι ασχολείται «δύο μέρες με την έκθεση του ΕΟΑΝ για την Ανταποδοτική» και ο προϊστάμενός του υπουργός τον κόβει, επισημαίνοντας: «Δεν ξέρω αν πρέπει να τα πούμε από εδώ» (βλ. «Εφ.Συν.» 12/12/2022: «Οι υποκλοπές και τα συμφέροντα...»). Περίπου 40 ημέρες μετά, η κυβέρνηση προχώρησε σε ανασχηματισμό και ο κ. Χατζηδάκης μετακινήθηκε στο υπουργείο Εργασίας.
Πηγές: documentonews.gr, efsyn.gr
0 Σχόλια